De geschiedenis van jouw opa in Nederlands-Indië?

Mijn opa liet mij een fantastische schat aan materiaal na. Zijn hutkoffer zat vol met brieven, dagboeken en foto’s, allemaal puzzelstukjes die samen een beeld vormen van zijn periode in Indonesië.

Lang niet alle ruim 200.000 ingezette soldaten legden hun leven zo nauwkeurig vast. Dat betekent dat al die kinderen en kleinkinderen van die mannen en vrouwen met veel vragen zijn blijven zitten. Gelukkig is er inmiddels veel informatie te vinden over de koloniale oorlog, tot op bataljonsniveau en zelfs persoonsniveau.

Een aantal van de onderstaande manieren heeft mij enorm op weg geholpen in mijn zoektocht.

1. Opvragen ‘Persoonsarchief’ van je opa/vader bij Defensie

Bij het ministerie van Defensie kan je via onderstaande link de persoonlijke dossiers opvragen van oud-militairen.

https://www.defensie.nl/onderwerpen/archief/inhoud/persoonsarchief

Ook van mijn opa heb ik zijn zogenaamde Staat van Dienst opgevraagd en gekregen. Het enige dat je nodig hebt is een uittreksel uit het overlijdensregister als deze persoon niet meer in leven is.

Deel van zijn Staat van Dienst. Hieruit haalde ik onder meer wanneer hij waar gezeten heeft en bij welk onderdeel.

2. Advertentie in een veteranenblad

In het begin van mijn onderzoek heb ik een advertentie geplaatst in de veteranenbladen Checkpoint en Sobat. Met behulp van het persoonsdossier van mijn opa heb ik de advertentie zo precies mogelijk opgesteld, waar en wanneer hij gezeten heeft en bij welke bataljons. Naar de redacties van beide bladen heb ik een email gestuurd en vrijwel direct wilden ze mijn advertentie kosteloos plaatsen en hielpen ze me zelfs bij het opstellen ervan.

Er zijn weliswaar nog maar weinig veteranen in leven, maar veel van de mannen die er nog zijn lezen één van deze bladen.

De advertenties hebben mij dan ook twee hele waardevolle contacten opgeleverd.

Eén man heeft met mijn opa de gehele bootreis meegemaakt, evenals zijn opleidingsperiode in Engeland en Maleisië en kon me daar van alles over vertellen.

Het tweede contact was de dochter van mijn opa’s luitenant die veel informatie had over een grote bevrijdingsactie die mijn opa en haar vader samen op Java hadden uitgevoerd.

3. Troepenoverzicht 1945-1950

De kennis dat mijn opa bij de W-Brigade zat was voor mij enorm waardevol.

Op de website www.indie-1945-1950.nl kon ik vervolgens heel gericht zoeken naar waar de W-Brigade allemaal heeft gezeten en wat voor verdere informatie er over deze brigade bestaat. Zo kwam ik de oude kronieken tegen van ‘Een jaar W-Brigade’ en ‘De W van Willem’ en kon ik mijn opa’s spoor verder nagaan via de specifieke onderdelen van de W-Brigade.

4. Indiëgangers

Veel van die oude gedenkboekjes zijn te vinden in bibliotheken van bijvoorbeeld het NIOD, Museum Bronbeek of het NIMH. Hun bibliotheken waren voor mijn onderzoek goud waard, maar een deel van de boekjes zijn gelukkig ook gewoon thuis op te zoeken. De website www.indiegangers.nl heeft veel van deze documenten gedigitaliseerd.

5. Facebook-communities

Al snel kwam ik tijdens mijn onderzoek erachter dat ik niet de enige ben. Er bestaan verschillende communities op Facebook die zich richten op Nederlands-Indië.

Een erg interessante vind ik zelf Indië-militairen 1945-1950.

Er blijken heel veel mensen te zijn die net zo fanatiek op zoek zijn naar de geschiedenis van hun vader of grootvader. Een oproep leidt vaak tot vele reacties. Daarnaast bevat de pagina nog extra tips voor onderzoek.

6. Archiefonderzoek

Als je dan vervolgens echt de diepte in wilt, zijn met name de archieven in het Nationaal Archief welhaast onuitputtend. Via de website www.gahetna.nl kun je beginnen met het zoeken in de collectie.

In de fotocollectie kom je met de juiste zoekwoorden al snel een heel eind.

Het verdere archief bevat bijna 7.000 afzonderlijke archieven. Ook hier kun je zoeken via heel specifieke zoekwoorden, zoals de plaats waar je vader/opa zich bevond of het onderdeel waar hij in zat. Verder helpt het om de inventaris van de meest interessante archieven te bekijken.

Het kost een tijdje om de zoekmethode in de vingers te krijgen, maar eenmaal gelukt levert het veel op.

Voor mij waren de volgende archieven van groot belang:

Een weekoverzicht van de NEFIS per gebied uit het Nationaal Archief.

7. Interviews Veteraneninstituut

Tenslotte heb ik veel gehad aan het gigantische interviewproject dat het Veteraneninstituut heeft opgezet. Ruim 600 veteranen zijn geïnterviewd en terug te beluisteren. Onder hen ook een grote groep Indiëgangers. Doordat elke tien minuten audio bij elk interview is samengevat in tekst kun je met gerichte zoekwoorden heel gemakkelijk interessante interviews eruit filteren.

https://www.veteraneninstituut.nl/diensten/interviewcollectie/